Kiên giang là gì? Các công bố khoa học về Kiên giang
Kiên Giang là một tỉnh ven biển ở Tây Nam Việt Nam, thuộc đồng bằng sông Cửu Long, nổi bật với hệ sinh thái biển đảo và vị trí chiến lược khu vực. Tỉnh có trung tâm là thành phố Rạch Giá, sở hữu nhiều tài nguyên thiên nhiên và nền văn hóa đa dạng, từng là vùng đất trấn Hà Tiên lịch sử.
Định nghĩa Kiên Giang
Kiên Giang là một tỉnh ven biển thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nam Việt Nam, với diện tích khoảng 6.352 km² và dân số hơn 2,46 triệu người vào năm 2024 theo Tổng cục Thống kê Việt Nam.
Tên gọi “Kiên Giang” nghĩa là “sông cứng”, phản ánh đặc trưng sông nước đồng bằng và vai trò vùng đất chiến lược. Thành phố Rạch Giá đóng vai trò là thủ phủ hành chính và trung tâm phát triển kinh tế‑văn hóa của tỉnh :contentReference[oaicite:0]{index=0}.
Vị trí địa lý và địa hình
Kiên Giang nằm trong tọa độ từ khoảng 9°23′ đến 10°32′ vĩ Bắc và 104°40′ đến 105°32′ kinh Đông, là tỉnh duyên hải giáp vịnh Thái Lan phía Tây và tiếp giáp Campuchia về phía Tây Bắc :contentReference[oaicite:1]{index=1}.
Địa hình chủ yếu là đồng bằng thấp xen kẽ các vùng ngập nước, rừng ngập mặn và nhiều đảo quan trọng như Phú Quốc. Phú Quốc có cấu trúc địa hình đồi núi thấp, bãi biển và thung lũng mở rộng.
Bảng tóm tắt vị trí tiếp giáp:
| Phía | Tiếp giáp |
|---|---|
| Bắc | An Giang |
| Đông | Cần Thơ, Hậu Giang |
| Nam | Cà Mau, Bạc Liêu |
| Tây & Tây Nam | Campuchia và Vịnh Thái Lan với hơn 200 km bờ biển |
Địa thế này tạo lợi thế trong phát triển giao thương quốc tế, du lịch biển đảo và kết nối vùng với Đông Nam Á :contentReference[oaicite:2]{index=2}.
Khí hậu và tài nguyên tự nhiên
Khí hậu Kiên Giang mang đặc trưng nhiệt đới gió mùa, phân chia rõ hai mùa: mùa mưa từ khoảng tháng 4 đến tháng 11 và mùa khô từ tháng 12 đến tháng 3, với nhiệt độ trung bình dao động quanh 27 °C :contentReference[oaicite:3]{index=3}.
Lượng mưa trung bình hàng năm khoảng 1.600–2.000 mm ở vùng đất liền và có thể lên đến 2.400–2.800 mm tại Phú Quốc, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho nông nghiệp, thủy sản và đa dạng sinh học địa phương :contentReference[oaicite:4]{index=4}.
Tỉnh sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú: rừng ngập mặn, đất phù sa ven biển, hải sản giàu có, tiềm năng dầu khí và nhiều đảo có giá trị sinh thái và kinh tế như Phú Quốc và quần đảo Nam Du.
Lịch sử hình thành và phát triển
Kiên Giang ra đời từ năm 1976 trên cơ sở sáp nhập tỉnh Rạch Giá và một số huyện thuộc Long Châu Hà, nhưng vùng này vốn từng là Trấn Hà Tiên vào thế kỷ XVII thời Mạc Cửu – trở thành thương cảng nổi tiếng vùng biển Nam Bộ :contentReference[oaicite:5]{index=5}.
Hà Tiên từng là điểm giao thoa văn hóa giữa người Việt, Hoa, Khmer, Chăm và chịu ảnh hưởng các thương cảng quốc tế trong vùng Đông Nam Á.
Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Kiên Giang được sáp nhập vào tỉnh An Giang theo Nghị quyết của Quốc hội, kết thúc vai trò đơn vị hành chính độc lập sau nhiều thế kỷ tồn tại.
Kinh tế và cơ cấu ngành
Kinh tế Kiên Giang được xây dựng trên ba trụ cột chính: nông nghiệp – thủy sản, du lịch và dịch vụ, cùng công nghiệp nhẹ. Nông nghiệp và thủy sản vẫn giữ vai trò quan trọng với diện tích đất trồng lúa rộng lớn, diện tích nuôi trồng thủy sản, đặc biệt vùng biển giàu hải sản và trữ lượng ngao sò phong phú.
Du lịch đóng góp ngày càng mạnh mẽ vào GRDP của tỉnh. Năm 2024, toàn tỉnh đã đón hơn 9.8 triệu lượt khách, mang về hơn 25 nghìn tỷ VNĐ doanh thu (tương đương gần 983 triệu USD) từ ngành du lịch :contentReference[oaicite:0]{index=0}. Mục tiêu đến năm 2025 là đạt 38 nghìn tỷ VNĐ (1,52 tỷ USD), chiếm khoảng 13 % sức mạnh nền kinh tế địa phương, và đến 2030 kỳ vọng tăng lên 105 nghìn tỷ VNĐ (4,19 tỷ USD) (~17.5 % GRDP) :contentReference[oaicite:1]{index=1}.
Cơ cấu kinh tế đang chuyển dịch, tăng cường khai thác kinh tế biển, phát triển du lịch cao cấp ở Phú Quốc, đầu tư năng lượng tái tạo và hạ tầng logistics phục vụ xuất nhập khẩu.
Dân cư và chính quyền sau sáp nhập
Theo số liệu đến năm 2024, Kiên Giang có dân số khoảng 2,462 triệu người, đa dạng về dân tộc, gồm người Kinh, Khmer, Hoa và Chăm :contentReference[oaicite:2]{index=2}. Ngày 12 tháng 6 năm 2025, tỉnh chính thức được sáp nhập vào tỉnh An Giang theo Nghị quyết số 202/2025/QH15, hình thành tỉnh mới có diện tích gần 9.900 km² và dân số hơn 3,679 triệu người :contentReference[oaicite:3]{index=3}.
Chính quyền mới áp dụng mô hình hành chính 2 cấp, gồm cấp tỉnh và cấp xã/phường, với trung tâm hành chính được đặt tại thành phố Rạch Giá. Mô hình này được triển khai hiệu quả dù có nhiều thay đổi lớn trong tổ chức hành chính :contentReference[oaicite:4]{index=4}.
Du lịch và di sản
Du lịch là động lực kinh tế mũi nhọn của tỉnh, đặc biệt tại Phú Quốc, nơi lượng khách quốc tế tăng mạnh. Năm 2024, quốc đảo Phú Quốc đã đón gần 1 triệu lượt du khách quốc tế, tăng mạnh so với năm trước, hoạt động của hơn 20 hãng hàng không với hơn 150 chuyến quốc tế mỗi tuần :contentReference[oaicite:5]{index=5}.
Với tự nhiên phong phú và di sản văn hóa, Kiên Giang không chỉ có Phú Quốc mà còn nhiều điểm đến sinh thái – văn hóa như Hà Tiên, Nam Du, hệ thống di tích Mạc Cửu, đình thần và kiến trúc truyền thống. Phú Quốc cũng nổi bật với các sản vật truyền thống như nước mắm, hồ tiêu, ngọc trai và là nơi có vườn quốc gia với gần 70% diện tích đảo được bảo tồn đa dạng sinh học biển và rừng :contentReference[oaicite:6]{index=6}.
Hạ tầng và kết nối vùng
Hạ tầng giao thông được mở rộng với sân bay quốc tế Phú Quốc, có khả năng đón tới 7 triệu khách mỗi năm ●:contentReference[oaicite:7]{index=7}, các cảng biển và tuyến đường bộ kết nối miền Tây với vùng Đông Nam Á. Vị thế này giúp Kiên Giang trở thành cửa ngõ kinh tế biển, có tiềm năng lớn trong thương mại, đầu tư và phát triển vùng.
Hệ thống hạ tầng du lịch, điện, viễn thông, xử lý chất thải cũng được cải thiện mạnh nhờ đầu tư tập trung vào đô thị hóa và phát triển du lịch chất lượng cao.
Khoa học, giáo dục và phát triển bền vững
Kiên Giang chú trọng đầu tư vào giáo dục – đào tạo nhằm phát triển nguồn nhân lực. Đại học Kiên Giang đóng vai trò trung tâm khoa học – đào tạo kỹ thuật cho vùng. Các chương trình nghiên cứu ứng dụng, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao và bảo tồn môi trường, đang được triển khai thí điểm.
Bên cạnh phát triển kinh tế, tỉnh cũng đặt mục tiêu tăng cường du lịch có trách nhiệm và bền vững. Một nghiên cứu chỉ ra 6 yếu tố ảnh hưởng đến du lịch có trách nhiệm tại Phú Quốc gồm: truyền thông, quản lý, dịch vụ lưu trú, cộng đồng, sản phẩm và quản lý điểm đến :contentReference[oaicite:8]{index=8}.
Tài liệu tham khảo
- Wikipedia – Kiên Giang province
- Vietnam Briefing – Kiên Giang tourism revenue goals
- Lao Động – Sáp nhập gây thay đổi diện tích, dân số
- An Giang Government – Mô hình phát triển mới sau sáp nhập
- VietnamPlus – Phú Quốc đón lượng khách quốc tế
- Authentik Travel – Phú Quốc về địa lý và kinh tế
- Wikipedia – Phú Quốc National Park
- Wikipedia – Phú Quốc International Airport
- WSEAS – Responsible tourism factors in Phú Quốc
Các bài báo, nghiên cứu, công bố khoa học về chủ đề kiên giang:
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 10